Debora Wechsler (Weksler)

Córka Chaima Józefa i Hendli Wechsler, urodzona w 1897 r. filantropka i dobrodziejka tarnowskiej gminy żydowskiej. W swoim życiu, jak wspominali ją w wydanej po wojnie Księdze pamięci tarnowscy Żydzi, kierowała się miłosierdziem wobec bliźniego. Jej mąż Menkes Wechsler (stąd też Debora, zwłaszcza po jego śmierci, nazywana była Deborą Menkesową) był w roku 1842 jednym z fundatorów szpitala żydowskiego (budynek został zburzony w 2016 r.) i osobą wspierającą finansowo inne potrzeby środowiska żydowskiego. Jego żona Debora finansowała funkcjonowanie szpitala, podobnie jak i inne instytucje publiczne. W tym celu podarowała gminie żydowskiej kompleks domów przy ulicy Nowej, co zostało potwierdzone w jej testamencie sporządzonym 20 listopada 1875 r. Do wybuchu drugiej wojny światowej w domach tych mieściły się m.in.: szkoła im. Debory Wechsler, Fundusz Szpitala Izraelickiego, prywatna synagoga jej imienia oraz zarząd gminy żydowskiej. Budynki te zostały przez Niemców zburzone jeszcze w 1939 r., a pod koniec czerwca 1942 r. teren ten został włączony do utworzonego wtedy getta.

Zmarła w wieku 80 lat, 12 grudnia 1887 r. Pogrzeb odbył się 14 grudnia na tarnowskim cmentarzu żydowskim. Jej nagrobek z białego granitu, znajdujący się w kwaterze 13, został w czasie remontu cmentarza w 2019 r. odnowiony przez Komitet Opieki nad Zabytkami Kultury Żydowskiej w Tarnowie. Wśród nagrobnej inskrypcji można odczytać zdanie mówiące o tym, że była „wielką dobrodziejką świętej gminy żydowskiej w Tarnowie”. Debora Wechsler była w drugiej połowie XIX w. najbardziej znaną i szanowaną kobietą w środowisku tarnowskich Żydów, a także ogółu tarnowian. Była też osobą bardzo samodzielną, ofiarną i wpływową.

W Muzeum Ziemi Tarnowskiej zachował się jej olejny portret w owalnej ramie. Jest to jedyny wizerunek tarnowskiej Żydówki z XIX w. W 2023 r. Rada Miejska nazwała fragment trawnika rozpościerającego się przed frontem budynku Urzędu Miasta przy ulicy Nowej (tu stał dom należący do małżeństwa Wechslerów) Skwerem Debory Wechsler.